Cyfry rzymskie - Liczby w systemie rzymskim - MatFiz24.pl

Cyfry rzymskie – Przelicznik liczby w systemie rzymskim

Liczby rzymskie były wykorzystywane już w starożytnym Rzymie. Tworzą one system zapisywania liczb w postaci 7 liter, które uporządkowane są według określonych i niezmiennych zasad.

7 najważniejszych liter systemu rzymskiego:

  • I = 1
  • V = 5
  • X = 10
  • L = 50
  • C = 100
  • D = 500
  • M = 1 000

Zasady systemu rzymskiego

Podstawowe prawa dotyczące budowania liczb rzymskich.

Zobacz na stronie
Zobacz na YouTube

Na początku zapamiętaj oznaczenia dotyczące systemu rzymskiego:

Cyfry liczby rzymskie

Krok 1:
Maksymalnie mogą występować po 3 znaki rzymskie zaznaczone na zielono: I, X, C, M. Dodawanie cyfr w zapisie rzymskim

Krok 2:
Obok siebie nie mogą stać znaki zaznaczone na czerwono: V, L, D. Błędy zapisu systemu rzymksiego

Krok 3:
Jeśli znaki są ustawione w porządku malejącym to wartości znaków dodajemy.

W źródłach wspomina się, że system rzymski zamiennie jest nazywany systemem addytywnym(bardzo rzadko stosowane nazewnictwo). W związku z tym, aby obliczyć liczbę zapisaną w postaci rzymskiej należy wykonać dodawanie odpowiadających wartości znaków zapisanych w postaci liter.

Przykłady:

  • II = 1 + 1 = 2
  • III = 1 + 1 + 1 = 3
  • VI = 5 + 1 = 6
  • VII = 5 + 1 + 1 = 7
  • VIII = 5 + 1 + 1 + 1 = 8
Tworzenie liczb rzymskich

Krok 4:
Jeśli znak poprzedzający jest mniejszy od swojego następnika to od większego znaku odejmujesz mniejszy.

Musisz wiedzieć systemie rzymskim istnieją jednak takie wyjątkowe liczby(4, 9, 40, 90, 400, 900), gdzie do obliczenia wartości tych liczb należy wykonać odejmowanie odpowiadających wartości znaków zapisanych w postaci liter.

Przykłady:

  • IV = 5 – 1 = 4
  • IX = 10 – 1 = 9
Cyfry liczb rzymskich

Oto popularne błędy:

liczby_rzymskie_06

Tutaj wydaje się, że liczbę 999 można zapisać jako IM. Od symbolu M(1000) odjąć symbol I(1) i otrzymać liczbę 999 na zasadzie odejmowania. Jest to błąd, ponieważ musisz zapisać najpierw liczbę 900, następnie 90, a na końcu liczbę 9.

Krok 5:
Może wystąpić tylko jeden znak mniejszy poprzedzający większy następnik .

Krok 6:
Cyfry rzymskie, które mogą być zmniejszającymi poprzednikami to I, X, C.

Krok 7:
Poprzednik I może stać przed V lub X, poprzednik X może stać przed L lub C, poprzednik C może stać przed D lub M.

System i cyfry rzymskie w zadaniach

Zadanie.

Zamień na liczby rzymskie:

Zadanie system rzymski liczby rzymskie

Odczytaj liczby rzymskie:

Liczby i cyfry rzymskie w zadaniach
Treść dostępna po opłaceniu abonamentu
  • Ucz się matematyki już od 25 zł. Instrukcja premium
  • Uzyskaj dostęp do całej strony MatFiz24.pl
  • Wesprzyj rozwój filmów matematycznych
Zaloguj się lub Wykup
Sprawdź Wykup
Anuluj
Pełny dostęp do zawartości MatFiz24.pl na 15 dni za 25.00 zł.
Pełny dostęp do zawartości MatFiz24.pl na 90 dni za 65.00 zł.
Pełny dostęp do zawartości MatFiz24.pl na 180 dni za 87.00 zł.

Kup abonament na 15 dni

25.00 PLN Przelew Dotpay

Podaj swój email, aby zakupić dostęp do wszystkich treści

/
Odblokuj na 15 dni

Dokonując zamówienia potwierdzasz zapoznanie się z regulaminem serwisu MatFiz24.pl.

Kup abonament na 90 dni

65.00 PLN Przelew Dotpay

Podaj swój email, aby zakupić dostęp do wszystkich treści

/
Odblokuj na 90 dni

Dokonując zamówienia potwierdzasz zapoznanie się z regulaminem serwisu MatFiz24.pl.

Kup abonament na 180 dni

87 PLN Przelew Dotpay

Podaj swój email, aby zakupić dostęp do wszystkich treści

/
Odblokuj na 180 dni

Dokonując zamówienia potwierdzasz zapoznanie się z regulaminem serwisu MatFiz24.pl.

Anuluj
Zadanie.

Zamień na liczby rzymskie:

  • 444=
  • 3999=
  • 1945=
  • 495=
  • 1249=
  • 1948=
Treść dostępna po opłaceniu abonamentu.
Zadanie.

Odczytaj liczby rzymskie:

  • CMLXXXII=
  • MMMCDXCI=
  • DCCCXCIV=
  • CCCXCII=
  • CDLI=
  • MMDCCXLIX=
Treść dostępna po opłaceniu abonamentu.

System rzymski – praktyczne zastosowanie

  • Numeracja wieków, stuleci i zapis dat, na przykład XX wiek.
  • Numeracja imion władców, na przykład: Henryk IX, Mieszko I..
  • Oznaczanie nazw szkół średnich i papieży, na przykład IV Liceum Ogólnokształcące im. św. Jana Pawła II w Warszawie.
  • Oznaczanie numerów tomów książek.
  • Cyfry na tarczy zegara.

Zalety i wady zapisu liczb rzymskich

Zaletą systemu liczb rzymskich jest przede wszystkim prostota zapisu daty.

Wadą systemu liczb rzymskich jest trudność zapisu ułamków liczb, a także wykonywania działań na liczbach.

Podsumowanie:
Starożytny ład zapisu liczb w systemie rzymskim ma swoje wady i zalety. W niektórych przypadkach omówionych powyżej warto wykorzystać system rzymski do zapisu daty, czy nazw szkół średnich.

W innych przypadkach takich jak wykonywanie skomplikowanych działań na liczbach warto zrezygnować z systemu rzymskiego i zastosować cyfry arabskie(0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9) zwane również jako indyjskie.

Cyfry rzymskie – Przelicznik – Kalkulator

Nadal nie wiesz jak przeliczać liczby w systemie rzymskim? Zobacz prosty przelicznik dla liczb 1 – 100.

I 1
II 2
III 3
IV 4
V 5
VI 6
VII 7
VIII 8
IX 9
X 10
XI 11
XII 12
XIII 13
XIV 14
XV 15
XVI 16
XVII 17
XVIII 18
XIX 19
XX 20
XXI 21
XXII 22
XXIII 23
XXIV 24
XXV 25
XXVI 26
XXVII 27
XXVIII 28
XXIX 29
XXX 30
XXXI 31
XXXII 32
XXXIII 33
XXXIV 34
XXXV 35
XXXVI 36
XXXVII 37
XXXVIII 38
XXXIX 39
XL 40
XLI 41
XLII 42
XLIII 43
XLIV 44
XLV 45
XLVI 46
XLVII 47
XLVIII 48
XLIX 49
L 50
LI 51
LII 52
LIII 53
LIV 54
LV 55
LVI 56
LVII 57
LVIII 58
LIX 59
LX 60
LXI 61
LXII 62
LXIII 63
LXIV 64
LXV 65
LXVI 66
LXVII 67
LXVIII 68
LXIX 69
LXX 70
LXXI 71
LXXII 72
LXXIII 73
LXXIV 74
LXXV 75
LXXVI 76
LXXVII 77
LXXVIII 78
LXXIX 79
LXXX 80
LXXXI 81
LXXXII 82
LXXXIII 83
LXXXIV 84
LXXXV 85
LXXXVI 86
LXXXVII 87
LXXXVIII 88
LXXXIX 89
XC 90
XCI 91
XCII 92
XCIII 93
XCIV 94
XCV 95
XCVI 96
XCVII 97
XCVIII 98
XCIX 99
C 100
Bądź na bieżąco z MatFiz24.pl