Krosna malarskie – co warto o nich wiedzieć?

Początek blejtramu i krosien rozpoczął się w XV wieku w Wenecji. Przed tym, większość artystów malowała na podobraziu drewnianym czyli desce. Malowanie na tkaninie naciągniętej na krośnie pozwoliło nie tylko zwinąć i przechować namalowany obraz, lecz również można było namalować większego formatu obraz. W XIX wieku pojawił się również blejtram, czyli tkanina naciągnięta na krosno. W blejtramie, jako tkaninę najczęściej stosowano płótno lniane, które jest elastyczne, rozciągliwe. Podobrazia płócienne, czyli blejtramy zaczęto używać do malarstwa olejnego i akrylowego.

Do czego służy krosno i jaka jest jego funkcja?

Krosno jest specjalną drewnianą ramą wewnętrzną na którą naciąga się i przybija płótno na którym malujemy obraz. W większości krosna malarskie są wykonywane z dobrze wysuszonego drewna.

Do dużych formatów obrazów, stosowane są również, krosna aluminiowe, które są lekkie, sztywne i są odporne na wahania temperatury i wilgotności. Współcześnie, powszechnie używane są krosna drewniane, które składają się z czterech poprzeczek i klinów do podciągania płótna blejtramu.

Na co zwrócić uwagę przy zakupie krosna i blejtramu?

Przy zakupie krosien powinniśmy zwrócić uwagę na następujące elementy:

• Poprzeczki krosna powinny być wykonane z dobrze wysuszonego drewna, aby się nie wypaczyły.
• Prawidłowe krosna powinny być „klinowane”, aby umożliwiały łatwe podciągnięcie płótna.
• Krosno powinno być „fazowane”, czyli powinno mieć wyfrezowaną półokrągłą fazę na której leży płótno.
• Szerokość poprzeczek krosna powinna być dostosowana do formatu obrazu. Im większy format płótna, tym poprzeczki krosna powinny być grubsze.
• Poprzeczki krosna nie powinny być na stałe złączone, czyli „zszyte” w narożnikach, bo uniemożliwi to „podciąganie” płótna.
• Blejtramy podłużne, „panoramiczne” powinny mieć w środku dodatkowe poprzeczki krosna, aby blejtram nie ugiął się na długich poprzeczkach krosna. Przy większych formatach blejtramu należy użyć w środku dodatkowe tzw. „ poprzeczki krzyżakowe”.
• Na specjalne zamówienie wykonujemy krosna owalne, które wymagają ręcznego profilowania, aby uzyskać wymagany wymiar i kształt blejtramu.

Gdzie kupić Krosna malarskie w Warszawie?

Krosna najlepiej zamówić w wyspecjalizowanych punktach oprawy, które dysponują materiałem dobrej jakości, czyli sezonowanym drewnem i poprzeczkami wymaganej grubości i aby mieć pewność że są fazowane i klinowane. W sklepach „Dla Plastyków”, są często oferowane krosna z miękkiego, cienkiego, egzotycznego drewna, które łatwo ulegają wypaczeniu.

Na co zwrócić uwagę?

Powinniśmy zwrócić uwagę na jakość blejtramów. Niestety, większość oferowanych blejtramów jest wykonana z cienkich i miękkich poprzeczek krosna i i użyte są sztuczne tkaniny nie mające wymaganej elastyczności i trwałości.

Najlepszym rozwiązaniem jest zamówienie prawidłowych krosien i zakupienie dobrej jakości lnianego, elastycznego płótna. Naciągając płótno na takie krosno uzyskamy dobrej jakości blejtram.

Czy obraz powinien być z oprawą czy bez?

Oprawa obrazu i rama pełnią szereg istotnych funkcji:

• Rama do obrazu zamyka kompozycje artysty i nawiązuje do stylistyki i kolorystyki namalowanego dzieła.
• Obrazy o tematyce klasycznej (pejzaże, portrety, scenki rodzajowe) były zawsze historycznie, autorsko oprawiane w ramy klasyczne (złote, wklęsłe z głębią).
• Rama do obrazu zabezpiecza także obraz przed uszkodzeniem, zniszczeniem.
• Obecnie, do obrazów nowoczesnych używa się dość często „ramek pływających”, które delikatnie zamykają obraz, a jednocześnie tworzą ekspozycyjny dystans pomiędzy obrazem a ramką.
• Można wyeksponować obraz bez oprawienia, lecz większość odbiorców sztuki uważa, że: „nie oprawiony obraz wygląda jakby nie zasługiwał na oprawę”.

Z czego wykonane są ramy do obrazów?

Współcześnie, ramy do obrazów są wykonane z listew drewnianych okleinowanych.

Są to listwy produkowane w fabryce. Wysoka jakość i różnorodność kolorystyczna okleinowanych listew pozwala na wykonanie dobrej jakości ram pasujących do różnych obrazów.

W przeszłości ramy były również wykonywane z drewna, lecz do wykończenia używano szlagmetalu, brązu, płatków złota lub bejcy.

Jakie ramy do obrazów najlepiej wybrać?

Aby dobrze dopasować ramę do naszego obrazu powinniśmy mieć pewne doświadczenie i wyczucie plastyczne.

Istnieją jednak pewne zasady pozwalające, dopasować ramę do obrazu:

Najważniejszymi elementami pozwalającymi wybrać ramę do obrazu jest tematyka, kolorystyka i wnętrze w którym ma być wystawiony obraz. Tradycyjna tematyka obrazu (pejzaże, portrety, scenki rodzajowe) jest zazwyczaj oprawiana w ramki wklęsłe z głębią i dość często używane są różne odcienie złota.

Do obrazów nowoczesnych (abstrakcja, surrealizm, magiczny realizm, wydruki) są zwyczajowo wybierane ramy proste, cienkie w delikatnych pastelowych kolorach lub różnych odcieniach srebra. Uważa się, że wybierana rama nie może przytłaczać sztuki nowoczesnej, tylko delikatnie zamykać i nie przytłaczać przesłania artysty. Oznacza to, że obraz jest najważniejszy, a rama do obrazu jedynie nawiązuje do delikatnych kolorów kompozycji.

Przy wyborze kolorów ramek na obrazu powinniśmy pamiętać, że: do zimnych kolorów występujących w obrazie ( zielony, niebieski, fioletowy, różne odcienie szarości) powinniśmy również wybierać zimne kolory ram. Ciepłe barwy (odcienie czerwieni, brązu, żółte, pomarańczowe, beżowe pięknie harmonizują ze złotem, brązem) Najprostszym sposobem dopasowywania kolorów jest wytypowanie próbników (narożników ram) i przyłożenie ich do oprawianego obrazu.

Do obrazów „na papierze” (grafiki, akwarele, zdjęcia, plakaty) wybieramy cienkie ramki i odpowiednie kolory passe-partout. Obecnie jest tendencja aby do tych obiektów wybierać neutralne kolory ram(różne odcienie srebra, szarości, czarny.)

Ostatnio, bardzo popularne stały się również ramy na obraz wykonane z surowego drewna, bejcowane w matowych, wybranych przez klienta kolorach. Takie drewniane ramy obrazów w Warszawie wykonywane są zwyczajowo na określony wymiar czyli specjalne zamówienie klienta. Klient ma wtedy możliwość wybrania koloru i profilu listwy. Gotowe ramy do obrazów, o określonym wymiarze ciężko jest dopasować do określonego obrazu ze względu na kolorystykę i wymiar blejtramu.

Ile czasu trwa oprawienie obrazu?

Jeżeli korzystamy z gotowej ramy na obraz o określonym wymiarze, wybranym profilu i wybranym kolorze, to wstawienie, zamontowanie obrazu do ramy trwa około 10 minut. Jeżeli jednak, zamawiamy ramkę o niestandardowym wymiarze i profilu w określonym kolorze to musimy poczekać kilka dni na wykonanie tej ramy, czyli przycięcie, sklejenie i zszycie.

Cena oprawienia obrazu zależy od wybranego przez nas wzoru ramy. Każdy wzór ramy ma swój numer katalogowy i precyzyjnie przyporządkowaną cenę z metra oprawy. Jeżeli obliczymy ilość zużytej do oprawy listwy i pomnożymy przez cenę metra wybranej listwy to uzyskujemy cenę oprawy obrazu. Jeżeli obraz do oprawy nie jest na blejtramie, tylko jest to płótno które wymaga naciągnięcia na krosno to dodatkowo należy doliczyć koszt wykonania krosna na wymiar i naciągnięcia płótna. Dodatkowym kosztem jest oprawa obrazu olejnego w passe-partout.

Co to jest passe-partout i jakie pełni funkcje?

Passe-partout do oprawy obrazów olejnych.

Passe-partout do oprawy obrazów olejnych jest dodatkową, wewnętrzną ramką wykonywaną na specjalne zamówienie i na dokładny wymiar. Takie passe-partout składa się z drewnianej ramki na którą jest naciągnięty materiał, zazwyczaj płótno, kolorystycznie wybrane do danego obrazu. Ramka passe-partout, od strony wewnętrznej jest zakończona metalowym slipem w kolorze złotym lub srebrnym. Rama z passe-partout do oprawy obrazów olejnych tworzy dodatkową głębie oraz wprowadza dodatkowy kolor (dość często jest to jasne płótno) nawiązującego do kolorów obrazu olejnego.

Stosuje się również gotowe ramy z passe-partout. Jest to gotowa wkładka imitująca prawdziwe passe-partout wykonywane na zamówienie. Obraz z passe-partout jest zazwyczaj zamawiany do klasycznych dzieł sztuki. Oprawa w passe-partout jest najczęściej stosowana do prostokątnych blejtramów, lecz również można wykonać owalne passe-partout. Ramkę passe-partout zamawiamy w profesjonalnych punktach oprawy. Koszt oprawy obrazu z passe-partout zależy od szerokości profilu i formatu wykonanej ramki passe-partout.

Passe-partout do oprawy prac na papierze.

Do oprawy grafik, rysunków, akwareli, zdjęć stosuje się passe-partout kartonowe. Passe-partout jest więc specjalnym kartonem z wyciętym „oknem”, które nakłada się na oprawianą grafikę. Taka ramka z kartonowym passe-partout poszerza grafikę, tworzy dodatkową przestrzeń, głębie, dodaje dodatkowy wybrany kolor pasujący do oprawianego obrazu. Ponadto, oprawa w kartonowe passe-partout chroni oprawioną grafikę przed wilgocią i kondensacją pary. W takiej oprawie szyba leży bezpośredni na passe-partout co tworzy wymagany 2 mm dystans aby zabezpieczyć grafikę przed wilgocią i aby nie nastąpiło sfalowanie obiektu.

Są różne kolory i grubości kartonu passe-partout. Są również passe-partout barwione „w fazie’ czyli w miejscu cięcia okna passe-partout. Pamiętać jednak należy, aby zawsze używać bezkwasowego kartonu passe-partout, ponieważ w dłuższym okresie, obiekty na papierze zaciągają kwas z passe-partout co prowadzi do degradacji oprawianej grafiki czy akwareli.

W przypadku oprawy pasteli, passe-partout jest bezwzględnie konieczne, aby szyba nie leżała bezpośrednio na obiekcie i nie nastąpiło „odciśnięcie się” rysunku na szybie. Każdorazowo, kartonowe passe-partout jest wykonywane na zamówienie. Wybieramy wtedy pasujący kolor, okno i szerokość passe-partout odpowiednie do oprawianej grafiki i wybranej ramy.

Jak oprawić obraz na płótnie w domu?

Jest bardzo trudno samodzielnie wykonać ramę do obrazu, bo potrzebna jest specjalna piła, która tnie listwy pod kątem i również urządzenie do zszywania przyciętych poprzeczek ramy. Proponujemy jednak zamówić ramę na wymiar w punkcie oprawy. Możemy samodzielnie próbować naciągnąć płótno obrazu olejnego na krosno. Musimy jednak zamówić blejtram na wymagany wymiar. Napinanie płótna na krosno zaczynamy od środka i przechodzimy do przeciwległych boków aby symetrycznie przypinać zszywaczem płótno obrazu olejnego od odwrocia.

Wstawienie obrazu (zamontowanie) do wybranej ramy jest czynnością prostą, gdy zakupimy specjalne blaszki mocujące ramę do odwrocia blejtramu. Nowoczesne, drewniane ramy do obrazów, tzw. ‘pływające ramki”, montujemy poprzez przykręcenie od odwrocia odpowiednich wkrętów łączących ramę z blejtramem obrazu.

Jak dobrze wybrać obramowanie, ramę do obrazu?

Pamiętajmy, że źle wybrana rama do obrazu może obniżyć wartość artystyczną czy ekspozycyjną pracy. Możemy również poprzez dobrze dobraną ramę i passe-partout poprawić wartość ekspozycyjną oprawianej pracy. Rama powinna być odpowiednio dobrana, nie może swą wielkością czy zdobieniami przytłaczać obrazu, bo obraz jest najważniejszy, a rama tylko zamyka obraz zgodnie z intencją twórcy.

Istnieją pewne zasady pozwalające właściwie oprawić nasz obraz:

• Szerokość profilu ramy powinna być dostosowana do wielkości obrazu. Im mniejszy blejtram tym węższa rama.
• Do obrazów nowoczesnych wybieramy proste, płaskie profile, najczęściej w kolorze zmatowionego srebra czy szarości. Takie oprawione obrazy powinny pasować do nowoczesnej, minimalistycznej stylistyki wnętrza. Unikamy, więc mocnych kolorów, aby rama nie dominowała nad obrazem i wnętrzem w którym będzie eksponowana. Do obrazów tradycyjnych, historycznych wybieramy klasycznie złote lub inne ciepłe kolory, bo nawiązują do epoki w której zawsze tak oprawiano te prace. Prace te będą wystawiane w tradycyjnym wnętrzu, więc powinny mieć ramy klasyczne.
• Najczęściej, kolor ramy powinien nawiązywać do nie dominujących kolorów występujących w obrazie. Nie wybierajmy ram, których kolory będą powielały kolory występujące w pracy, bo obraz będzie się „zlewał” z naszym obrazem.
• Wytypujmy kilkanaście wzorów ram, które mogą pasować do naszego obrazu, a następnie starajmy się sprawdzić, który kolor i kształt profilu najlepiej pasuje do naszego dzieła i wnętrza w którym będzie wystawiony.

Konserwacja ram

Pamiętać należy aby ramy do obrazów były przechowywane w odpowiednich warunkach. Drewniane ramy nie są odporne na wahania temperatury i wilgotności, bo drewno może zostać wypaczone, a okładzina czy złocenia mogą popękać. Dlatego przechowujmy ramy i obrazy w stabilnych warunkach (wilgoć i temperatura), aby długo zachować nasze obiekty w najlepszym stanie. Nie należy nigdy „przemywać” ram wodą czy innymi agresywnymi środkami, bo powoli usuniemy złocenia czy też naruszymy powierzchnie okładziny ramy. Ramy możemy czyścić suchą, delikatną ściereczką lub delikatnym pędzelkiem. Jeżeli jednak rama jest bardzo zniszczona to możemy wymienić ramę na nową, pasującą do obrazu.

Konserwacja ram jest zabiegiem bardzo pracochłonnym, szczególnie gdy nastąpią spękania czy ubytki wymagające renowacji. Odnowienie starych ram złoconych ornamentami wymaga jednak dużej wiedzy i umiejętności. Najczęściej ramy takie mają spękania i ubytki ornamentów. Renowacja ram wymaga nie tylko ponownego sklejenia odspajających się fragmentów ramy, lecz również rekonstrukcji brakujących elementów ramy. Dość często rama wymaga ponownego przycięcia i złączenia w miejscach narożników. Na koniec, oczyszczona rama powinna być wyzłocona brązem, szlagmetalem lub płatkami złota.

Drewniane, bejcowane ramy możemy sami poddać renowacji. Powinniśmy bardzo drobnym papierem ściernym, gruntownie zeszlifować drewnianą powierzchnię, a następnie pasujący kolor bejcy wcieramy w drewnianą ramkę. Możemy również surową, drewnianą ramę pomalować bejcą, aby pokazać strukturę drewna.

Artykuł opracowała firma Norland – Oprawa obrazów
Strona www: http://oprawanorland.pl/
ul. Zwycięzców 28 / 14, Warszawa, Saska Kępa, Praga Południe